BIOPET: innovatie in huisdiervoeding voor een duurzame planeet
28 september 2023
In een wereld die worstelt met klimaatverandering, blijft het potentieel van biotechnologie om de opwarming van de aarde tegen te gaan grotendeels onbenut. Maar er is een sprankje hoop: BIOPET, een ambitieus project van VIB Grand Challenges, dat de focus legt op het heruitvinden van de productie van huisdiervoeding met behulp van geavanceerde biotechnologie. Dit baanbrekende initiatief heeft als doel gespecialiseerde vetten te creëren door gebruik te maken van 'gistfabrieken' die worden gevoed met reststoffen uit de voedselproductie. Hiermee wordt een duurzaam alternatief geboden voor de traditionele ingrediënten van huisdierenvoeding, terwijl het bijdraagt aan wereldwijde inspanningen om de uitstoot van broeikasgassen en het gebruik van antibiotica te verminderen.
De milieubelasting
De voedings- en diervoederindustrie draagt aanzienlijk bij aan de uitstoot van broeikasgassen, goed voor ongeveer een derde ervan. Een aanzienlijk deel van deze impact komt van huisdieren, die ongeveer 25% van de wereldproductie van vlees en vis consumeren. Nog verontrustender is het feit dat momenteel 20 tot 30% van de wereldwijde landbouwgrond wordt gebruikt voor de productie van plantaardige oliën, en dit cijfer wordt naar verwachting tegen 2050 verhoogd tot 46%. Dit oefent een enorme druk uit op ons milieu.
BIOPET pakt dit probleem aan door biotechnologie te gebruiken om duurzame alternatieven te creëren voor de traditionele ingrediënten van huisdiervoeding. Het project, met partners van VIB, ILVO, de Universiteit van Cambridge, KU Leuven, Wageningen Universiteit, en Bio Base Europe Pilot Plant, zal zich specifiek richten op het maken van lipiden, dat zijn vetten en oliën, om de milieu-impact van de huisdiervoedingsindustrie te verminderen.
De BIOPET-aanpak
Hoewel we tegenwoordig vetten en oliën vaak als ongezond beschouwen, spelen ze een cruciale rol in ons dieet, onze spijsvertering, en de aantrekkelijkheid van ons voedsel. De specifieke kenmerken van dierlijke vetten blijken moeilijk te repliceren met duurzame alternatieven, zonder de kwaliteiten te verliezen die het voedsel lekker maken.
“Dat is waar BIOPET in beeld komt,” zegt Professor Kevin Verstrepen, directeur van het VIB-KU Leuven Centrum voor Microbiologie en vooraanstaand persoon op het gebied van microbiologische wetenschappen. “We willen een innovatieve micro-organismenfabriek creëren die duurzame vetten voor huisdiervoeding kan produceren met specifieke chemische en voedingskenmerken, zodat ze volledig traditionele dierlijke vetten kunnen vervangen."
Door gebruik te maken van vooruitstrevende microbiologie, systeembiologie, en synthetische biologie, zullen de onderzoekers een nieuw platform ontwikkelen met gistfabrieken die deze alternatieve lipiden kunnen produceren.
“We zullen gereedschappen ontwikkelen om gistcellen genetisch te modificeren en te karakteriseren,” legt Professor Sibylle Vonesch uit. “Door samen te werken met de Universiteit van Cambridge kunnen we cellen creëren die in staat zullen zijn om bijproducten effectief te metaboliseren en om te zetten in de gewenste lipiden.”
Van bijproducten tot bruikbare materialen
Het project wil lokale, onderbenutte, en laagwaardige reststoffen uit de voedselproductie te gebruiken in het fermentatieproces.
“Deze vaak over het hoofd geziene resten van bierproductie of gewassen zoals peer en cichorei worden meestal weggegooid,” legt Bart Van Droogenbroeck, coördinator bij de ILVO Food Pilot, uit. “Door deze te benutten, verminderen we niet alleen de productiekosten, maar zetten we ook een grote stap richting een volledig circulaire bio-economie.”
Deze agrarische 'zijstromen' van bijvoorbeeld peren of bier worden speciaal voorbehandeld met behulp van machines, chemicaliën, en enzymen om ze geschikt te maken als voedingsbron voor de gistfabrieken en uiteindelijk te transformeren tot de benodigde lipiden.
Van lipiden tot huisdiervoeding en verder
Maar hier eindigt het niet. Samen met Bio Base Europe Pilot Plant en de Wageningen Universiteit wordt dit proces opgeschaald om echte prototypes van huisdiervoeding te ontwikkelen. Deze worden grondig getest om ervoor te zorgen dat ze stabiel zijn, lekker smaken, en boordevol voedingsstoffen zitten voor huisdieren. Bovendien worden de financiële en milieueffecten van het hele proces berekend om te beoordelen hoe het zich verhoudt tot wat momenteel beschikbaar is.
Het project vestigt ook een kennis- en technologiehub om te communiceren met belanghebbenden, regelgevers, en consumenten over het potentieel van micro-organismenfabrieken voor de productie van voedings- en diervoeder-ingrediënten. Met behulp van co-creatie sessies streven ze ernaar de uiteindelijke toegevoegde waarde van het product te maximaliseren en het acceptatieniveau onder alle betrokken partijen te vergroten.
Professor Bert Sels, een expert in biorefinaderij en katalysewetenschappen aan de KU Leuven, ziet het grotere plaatje al: “De inzichten van BIOPET kunnen de weg vrijmaken voor andere transformerende initiatieven. Dit kan zich uitbreiden naar de productie van biobrandstoffen, bio-gebaseerde chemicaliën, menselijke voeding, zuivelproducten, farmaceutica en meer. De flexibiliteit van ons platform toont zijn potentieel verder dan huisdiervoeding.”
Een win-winsituatie voor huisdieren en het milieu
De uitkomst van de inspanningen van BIOPET is een bewonderenswaardige dubbele prestatie. Huisdieren krijgen voedsel voorgeschoteld dat niet alleen voedzaam is, maar ook milieuvriendelijk. Het proces verandert effectief wat anders afval zou zijn in een waardevolle hulpbron, en dit alles in overeenstemming met wetenschappelijke en ecologische principes. Deze aanpak adresseert niet alleen de uitstoot van broeikasgassen, maar pakt ook zorgen aan met betrekking tot het gebruik van land en water, evenals het overmatige gebruik van antibiotica, wat bijdraagt aan een duurzamere toekomst.
